ΙΚΑ και αφανής εταίρος

ΜΔΕφΘεσ 1380/2015

ΙΚΑ. Προϋπόθεση υπαγωγής στην ασφάλιση του ΙΚΑ αποτελεί η παροχή εξαρτημένης εργασίας έναντι αμοιβής. Ο προσφέρων τις προσωπικές υπηρεσίες αφανής εταίρος δεν υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ αν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, διαπιστώνεται ότι προσφέρει τις προσωπικές του υπηρεσίες είτε υπό τη μορφή εταιρικής εισφοράς σε εκπλήρωση σχετικής υποχρέωσής του που απορρέει από την εταιρική σύμβαση, είτε υπό το πνεύμα της εξυπηρέτησης δικής του υπόθεσης και σαν εύλογη ανάμιξη στη διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων για την προαγωγή του εταιρικού σκοπού. Η σύσταση της αφανούς εταιρείας, καθώς και η λύση της, δεν υπόκεινται σε κάποια διατύπωση, αποδεικνύονται δε με κάθε νόμιμο αποδεικτικό μέσο.

Κατά το άρθρο 2 § 1 του α.ν. 1846/51 (Α 179), όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 § 1 του ν. 4476/65 (Α 103), προϋπόθεση υπαγωγής στην ασφάλιση του ΙΚΑ αποτελεί η παροχή εξηρτημένης εργασίας έναντι αμοιβής. Ο χαρακτήρας δε της εργασίας σαν εξηρτημένης κρίνεται, ενόψει των συγκεκριμένων συνθηκών κάθε περιπτώσεως, εκ του εάν ο προσφέρων την εργασία του, ανεξαρτήτως του τρόπου αμοιβής του, τελεί, κατά την εκτέλεση αυτής, υπό την καθοδήγηση και επιτήρηση του εργοδότη, οπότε η εργασία θεωρείται εξηρτημένη και συνεπάγεται την υπαγωγή του προσφέροντος αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ, ή εάν, αντιθέτως, διατηρεί ελευθερία ενεργειών, οπότε η εργασία δεν είναι εξηρτημένη και ο προσφέρων αυτή δεν υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Εξάλλου, εάν, ενόψει των συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως, είναι πράγματι δυσχερής η διάκριση μεταξύ εξηρτημένης ή μη εργασίας, εφαρμόζεται  το προβλεπόμενο από την ανωτέρω διάταξη μαχητό τεκμήριο υπέρ της εξηρτημένης εργασίας και της υπαγωγής του προσφέροντος την εργασία αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Προς ανατροπή δε του τεκμηρίου αυτού πρέπει να αποδεικνύεται κάθε φορά, κατά τρόπο βέβαιο και σαφή, ότι η εργασία προσφέρεται υπό καθεστώς ελεύθερων ενεργειών του παρέχοντος αυτή, κατά την σχετική πλήρως αιτιολογημένη κρίση της Διοικήσεως και τελικώς του διοικητικού  δικαστηρίου  (πρβλ. ΣτΕ 3973/2006 2416/2000, 2265/1984, 281/1991 κ.ά.).

6. Περαιτέρω, επί αφανούς  εταιρείας  στην οποία ένα ή περισσότερα πρόσωπα (αφανείς  εταίροι)  συμβάλλουν  με εισφορά στην εμπορική επιχείρηση που ασκείται από κάποιον άλλον (τον εμφανή εταίρο) μετέχοντας έτσι στα κέρδη και τις ζημίες (άρθρα 47-50 του Εμπορικού Κώδικα), ο προσφέρων τις προσωπικές υπηρεσίες αφανής εταίρος δεν υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ αν στη συγκεκριμένη περίπτωση διαπιστώνεται ότι προσφέρει τις προσωπικές του υπηρεσίες είτε υπό τη μορφή εταιρικής εισφοράς σε εκπλήρωση σχετικής υποχρέωσής του που απορρέει από την εταιρική σύμβαση (άρθρα 741-742  του ΑΚ που εφαρμόζονται  κατά παραπομπή του άρθρου 18 του Εμπορικού Κώδικα), είτε υπό το πνεύμα της εξυπηρετήσεως δικής του υπόθεσης και ως εύλογη ανάμιξη στη διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων για την προαγωγή του εταιρικού σκοπού ενόψει της συμμετοχής του στα κέρδη και τις ζημίες από την εταιρική δράση, διότι τότε λείπει το στοιχείο της εξάρτησης  (πρβλ. ΣτΕ 1864/1974),  οπότε και ανατρέπεται  στην περίπτωση αυτή το καθιερωμένο, κατά τα προαναφερόμενα, τεκμήριο  παροχής εξαρτημένης  εργασίας. Επιπλέον, η σύσταση της αφανούς  εταιρίας,  καθώς και η λύση της, δεν υπόκεινται σε κάποια διατύπωση, αποδεικνύεται δε με κάθε νόμιμο αποδεικτικό μέσο και όχι μόνο με έγγραφα, όρκο ή ομολογία, αλλά και με τα υπό των συμβληθέντων τηρούμενα βιβλία, την αλληλογραφία ή και με μάρτυρες, αν το δικαστήριο κρίνει δεκτή την δια μαρτύρων απόδειξη (ΑΠ 513/1991,  226, 101/1965, 598/1986).