Όχι άλλα κόκκινα δάνεια

Νέο κύκλο συναντήσεων με τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης (servicers) έχει ξεκινήσει το υπουργείο Οικονομικών σε μια προσπάθεια αποτροπής νέου κύματος μη εξυπηρετούμενων δανείων ως αποτέλεσμα της επιθετικής αύξησης των επιτοκίων και του κύματος ακρίβειας που έχει επιφέρει ο υψηλός πληθωρισμός.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μόλις 1.500 οφειλέτες έχουν εκδώσει μέχρι σήμερα βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη – έχουν ολοκληρώσει, δηλαδή, το βασικό βήμα ένταξης στο πρόγραμμα. Ωστόσο, 25.000 δανειολήπτες έχουν ξεκινήσει την αίτησή τους χωρίς να την έχουν υποβάλει. Οι μισοί εξ αυτών (13.000) δεν έχουν καταχωρίσει καν τα στοιχεία επικοινωνίας τους ώστε να τους βοηθήσουν οι τράπεζες να ολοκληρώσουν τη διαδικασία υποβολής.

Στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας, το επιτελείο του υπουργείου Οικονομικών θα συναντηθεί εκ νέου με τους επικεφαλής των τραπεζών προκειμένου να διερευνηθούν νέα μέτρα στήριξης των ευάλωτων συνεπών οφειλετών, καθώς και πιθανή διεύρυνση των υφιστάμενων. Όπως αποκαλύπτουν στο Capital στελέχη του τραπεζικού κλάδου, τα αρμόδια τμήματα των συστημικών ιδρυμάτων έχουν “σηκώσει τα μανίκια” προκειμένου να προτείνουν νέα μέτρα τα οποία θα δώσουν διέξοδο στα νοικοκυριά που βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται επικίνδυνα τους τελευταίους μήνες.

Μέτρα που εξετάζονται για τους συνεπείς οφειλέτες

Βασικός πυλώνας της προσπάθειας ΥΠΟΙΚ-τραπεζών είναι να αποτραπεί το “κοκκίνισμα” των δανείων ώστε να μην αντιστραφεί η τάση μείωσης των NPEs στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών κάτω από το 5% στα τέλη του έτους.

“Θέλουμε να προλάβουμε τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων, ωστόσο τα περιθώρια που έχουμε βάσει των EBA rules είναι πολύ περιορισμένα”, εξηγούν στο “Κ” υψηλόβαθμα στελέχη των τραπεζών. Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΒΑ), οποιαδήποτε ένδειξη επιδείνωσης της ικανότητας του οφειλέτη να αποπληρώσει τις οφειλές του οφείλει να αποτυπώνεται στις προβλέψεις των τραπεζών “κοκκινίζοντας” έτσι τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια.

Μέτρα όπως η σημαντική μείωση της δόσης μέσω της επιμήκυνσης του δανείου ή η σημαντική μείωση του επιτοκίου “χτυπάνε” στους ελέγχους του Επόπτη (SSM) που εξετάζει σε μηνιαία βάση όλα τα δεδομένα για την πορεία του δανειακού χαρτοφυλακίου των συστημικών ιδρυμάτων προκειμένου να εντοπίσει εγκαίρως τα “καμπανάκια” για επιδείνωση του ενεργητικού τους.

Η μετατροπή, αντιθέτως, του επιτοκίου του δανείου από κυμαινόμενο σε σταθερό επιτόκιο δεν αλλάζει την ταξινόμηση της απαίτησης. Για τον λόγο αυτό, στα μέτρα που εξετάζουν οι τράπεζες προτεραιότητα έχει η διεύρυνση της περιμέτρου του υφιστάμενου προγράμματος που προβλέπει επιδότηση του 50% της μηνιαίας δόσης των δανείων πρώτης κατοικίας, η οποία οφείλεται στην άνοδο των επιτοκίων κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες από τον περασμένο Ιούλιο.

Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες διαβεβαιώνουν ότι υπάρχει πάντοτε για τους δανειολήπτες που δυσκολεύονται ανοιχτή δίαυλος επικοινωνίας προκειμένου να αναπροσαρμόσουν τη δόση με βάση την πραγματική οικονομική τους δυνατότητα σε περιπτώσεις ουσιαστικής επιδείνωσης του διαθέσιμου εισοδήματός τους.

Μέτρα για τους “κόκκινους”

Η προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη εκ μέρος των τραπεζών επικεντρώνεται, επίσης, στη στήριξη των ευάλωτων οφειλετών που ρύθμισαν το δάνειό τους –το οποίο όμως εξακολουθεί να εντάσσεται στα μη εξυπηρετούμενα χαρτοφυλάκια– και δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες επιτοκίων και ακρίβειας.

Ο εκτελεστικός πρόεδρος της doValue, Θοδωρής Καλαντώνης, προειδοποίησε σε πρόσφατες δηλώσεις του ότι τους τελευταίους 2-3 μήνες παρατηρούνται “ανησυχητικά σημάδια” στα ρυθμισμένα δάνεια, κυρίως στις κατηγορίες των στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων μικρομεσαίων εταιρειών.

Ο ίδιος χαρακτηρίζει “ελεγχόμενη” την κατάσταση, ωστόσο, δεν αμφισβητεί ότι όσο τα επιτόκια αυξάνονται, αλλά και για όσο διάστημα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, οι πιέσεις για καθυστερήσεις στις αποπληρωμές θα εντείνονται. Το πρόβλημα επικεντρώνεται κυρίως στα ρυθμισμένα δάνεια όπου οι δανειολήπτες είναι πιο εύκολο να “ξανακυλήσουν” σε καθυστερήσεις. Ήδη, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, στις κατηγορίες ανοιγμάτων 1 και 2 (που αφορούν καθυστερήσεις 30 και 60 ημερών) παρατηρείται αύξηση της τάξεως του 15%-20%.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Σταϊκούρας διαμήνυσε προσφάτως στις εταιρείες διαχείρισης που έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια 90 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκιά τους πως είναι δική τους ευθύνη “να σκύψουν πάνω στο πρόβλημα και να δώσουν λύσεις”. Ο ίδιος ζήτησε από τους πιστωτές να αναλάβουν περισσότερες πρωτοβουλίες ενημέρωσης των οφειλετών, καθώς “οι πολίτες δεν γνωρίζουν πού να απευθυνθούν, ενώ αντίθετα μέχρι σήμερα έχουν μάθει να απευθύνονται στις τράπεζες”.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital, πάντως, οι servicers έχουν ξεκινήσει τη διάθεση προϊόντων αναδιάρθρωσης των κόκκινων δανείων με στόχο την επιτάχυνση των ρυθμίσεων, αλλά και τήρηση των υφιστάμενων ρυθμίσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Cepal η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, παρέχει στους οφειλέτες δυνατότητα μετατροπής του δανείου τους σε σταθερού επιτοκίου με επιτόκιο Euribor + 0,9%, εξασφαλίζοντας έτσι σημαντική ανταπόκριση εκ μέρους των δανειοληπτών.